Polscy wychodźcy, Wielka Brytania i polityka imperium, 1830-1864

Abstrakt

Od lat trzydziestych XIX wieku Wielka Brytania była domem dla znacznej liczby polskich wygnańców. Chociaż ci ludzie mieli różne pochodzenie społeczne i przekonania polityczne, byli zjednoczeni w sprzeciwie wobec imperialistycznych lub quasi-imperialistycznych systemów rządzących polskimi terytoriami. Jednak schronienie znaleźli w Wielkiej Brytanii – w sercu innego dużego imperium. W niniejszym artykuł ukazuje się konsekwencje takiej sytuacji, badając wkład polskich wygnańców i ich brytyjskich sojuszników w debatę na temat Imperium Brytyjskiego. U podstaw analizy były dwie kontrastujące wizje. Z jednej strony pisarze wiązali działalność Imperium Brytyjskiego z globalnym rozpowszechnianiem oświeconych liberalnych wartości. Z drugiej strony Wielka Brytania była postrzegana jako wyjątkowo chciwe państwo kierujące się wyłącznie ekonomicznymi, egoistycznymi pobudkami. Analiza wykorzystywania tych argumentów ujawnia, w jaki sposób aktywiści walczący o niepodległość Polski zarówno przeciwstawiali się imperializmowi brytyjskiemu, jak i go popierali.