Libri, artificialia, scientifica… „Mikrokosmos” przedstawicieli rodu Orlików z Łazisk na zamku w Żywocicach Dolnych

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu było przybliżenie materialnych ram życia szlacheckiego rodu Orlików z Łazisk, właścicieli m.in. majątku Żywocice Dolne (czes. Dolní Životice, niem. Schönstein) koło Opawy, będącego jedną z tzw. enklaw na Śląsku. Po wstępnym zarysowaniu historii tej rodziny i okoliczności pojawienia się jej członków na ziemiach czeskich oraz krótkiej charakterystyce wykorzystanych w badaniach materiałów źródłowych (głównie inwentarzy ruchomości z zamku w Żywocicach Dolnych) podjęto próbę rekonstrukcji zainteresowań tej szlachty – zarówno bibliofilskich, jak i w zakresie gromadzenia innych przedmiotów użytku domowego i osobistego. Mobilia te, jak wykazały przeprowadzone badania, stanowiły istotną część stworzonego przez Orlików w murach dolnożywocickiego zamku mikroświata. Ich zbadanie pozwoliło z jednej strony na identyfikację osobistych preferencji i potrzeb przedstawicieli wspomnianego rodu, z drugiej zaś umożliwiło znalezienie odpowiedzi na pytania, w jaki sposób wykorzystywali oni swój majątek do manifestowania statusu społecznego i prestiżu oraz w jakim stopniu naśladowali styl życia zamożniejszych warstw społecznych.