Skarbnica wiedzy, a nie szlachecka kolekcja artefaktów. Koncepcja muzeum szkolnego Leopolda Jana Szersznika

Abstrakt

Leopold Jan Szersznik (1747–1814), cieszyński eksjezuita i prefekt miejscowego gimnazjum, był założycielem pierwszej na Śląsku Cieszyńskim biblioteki i muzeum, które zorganizował w oparciu o swoje prywatne zbiory. Ich oficjalny początek wyznacza dekret cesarza Franciszka II Habsburga z 27 stycznia 1801 r., na mocy którego zbiory Szersznika znalazły się pod opieką państwa, z prawem używania tytułu „cesarsko-królewskie”. Pod koniec życia fundatora księgozbiór liczył ponad 12 tys. woluminów, kolekcja mineralogiczna ok. 5 tys. pozycji, kolejne kilka tysięcy zbiorów prezentujących świat flory i fauny oraz kolekcja mineralogiczna. Zbiory te stanowiły przemyślaną całość i miały służyć określonym celom poznawczym i dydaktycznym, a mianowicie wspomagać proces kształcenia młodzieży gimnazjalnej. Była to koncepcja naukowego muzeum szkolnego, kontrastująca z kolekcjami artefaktów, które zdobiły wówczas szlacheckie i arystokratyczne zamki i pałace.