The Čeklís Branch of the Hungarian Noble Family of the Esterházys in their Čeklís Manor (Bernolákovo, Slovakia) in the Mirror of Book Culture

Abstrakt

Pomimo niekorzystnych warunków społecznych XVIII w., naznaczonego wojnami tureckimi i powstaniami antyhabsburskimi w Królestwie Węgier, niektórym rodzinom szlacheckim udało się stworzyć oraz rozwinąć bogate i cenne biblioteki rodzinne nawet w tak trudnym okresie. Godnym uwagi przykładem jest węgierska rodzina Esterházy, której członkowie w latach 1670–1890 wznieśli jedną z największych i najważniejszych bibliotek w historii Węgier, znaną na całym świecie jako Esterhasiana Biblioteca. Od lat 60. XVIII w. węgierskie biblioteki szlacheckie w barokowych dworach stały się ośrodkami nowoczesnej literatury i idei oświeceniowych. Wielu arystokratów, tworząc swoje zbiory biblioteczne, kierowało się nie tylko osobistymi zainteresowaniami, lecz także wyższym celem, jakim było wspieranie lokalnych intelektualistów, uczonych oświeceniowych i pisarzy w swoich regionach i na dworach, wypożyczając im swoje książki.

Celem niniejszego opracowania jest wyjaśnienie charakteru i przeznaczenia biblioteki szlacheckiej wybitnego członka rodu Esterházy – wysokiego urzędnika węgierskiego i sędziego prowincjonalnego Józefa Esterházy’ego (1682–1748) w majątku Čeklís (Bernolákovo, Słowacja) na tle warunków kulturowych i społecznych Królestwa Węgier w XVIII w. Zostało to przeanalizowane w kontekście motywacji nabycia zbiorów oraz wpływu biblioteki na działalność słowackich uczonych oświecenia.